Daniele Bravo, 10 jaar, vertelt over het gesprek dat hij had met de Paus tijdens diens laatste publieke audiëntie op 27 september 1978. De Paus had hem bij zich geroepen om hem te "helpen" aan de duizenden aanwezigen uit te leggen hoe belangrijk het kan zijn om God lief te hebben.
"Zijn handen waren zo warm", zegt Daniele, wanneer hij terugdenkt aan de ontmoeting. Hoe de jongen reageerde op de dood van de Paus en het opgebaarde lichaam in de Clemenskamer:
Woensdag 27 september 1978, 12 u.
In een immens grote kamer van het Vaticaan, de Nervi kamer, staat een kind, voor duizenden mensen, hand in hand met de Paus. "Laat de kinderen tot mij komen". De kerkvader herhaalde Jezus’ uitnodiging aan zijn leerlingen om te zeggen: "kan een kind hier komen om de Paus te helpen?" Er was vertwijfeling bij alle 36 leerlingen van de "Angeli Custodi" lagere school. Er werd snel wat uitleg gevraagd aan de begeleidende zusters, toen er plotseling een jongetje, onberispelijk uitgedost in z’n schooluniform, opsprong uit de groep. Hij was tot bij de schutting gekomen en net toen hij van plan was erover te springen grepen twee sterke armen hem vast en hielpen hem op zijn bestemming te komen. Hier is Daniele Bravo, voor de Paus en de microfoons. Die ontmoeting van woensdag 27 september was hét verhaal om verder te vertellen, een memorabel hoofdstuk in de kroniek van Bavo’s familie. "Dat moment, toen de Paus mijn hand vasthield…" Nu is het een simpele getuigenis, openhartig, misschien naïef maar vol emotie. "De Paus wou me dicht bij hem, 48 uur voor hij stierf". Deze journalist sprak met Daniele onmiddellijk na z’n ontmoeting met de Paus, vervolgens een paar uur na zijn dood en tenslotte voor het opgebaarde lichaam.
Even herinneren hoe je ontmoeting met Paus Johannes Paulus I was.
Daniele: Het was onverwacht, even onverwacht als het vreselijke nieuws dat mij in tranen deed uitbarsten. Ik was in de audiëntiezaal, samen met mijn vrienden van de vijfde klas, meisjes en jongens, wanneer de Paus zei dat hij graag een kind van onze school bij zich wou. De zuster stuurde mij, omdat mijn schooluniform perfect in orde was. Ik was ontroerd…
Waarover ging het gesprek met de Paus? Probeer het je te herinneren alsof de kranten hierover nooit iets hebben geschreven.
Daniele: Eerst vroeg hij me wat mijn naam was en in welke klas ik zat. Daarna stelde hij me de vraag of ik liever in de vijfde klas wou blijven of toch liever naar de middelbare school wou gaan. En ik…
Jij antwoordde hem dat je liever in de vijfde klas wou blijven. Wist je dat je de Paus in een moeilijke positie had gebracht? Zijn toespraak was gebaseerd op het feit dat het belangrijk is voor een mens om vooruit te willen, om vooruit te komen. En jij vertelde hem dat je de vijfde klas wou overdoen…
Daniele: Ik vertelde hem de waarheid. Ik vind het helemaal niet fijn om volgend jaar mijn leraar en mijn vrienden te moeten verlaten. Ik hou van hen.
Daniele had de zin van Johannes Paulus’s toespraak wel begrepen, maar hij verkoos om oprecht te zijn in plaats van diplomatisch, hij wou de Paus vertellen hoe hij zich echt voelde, hij is een eerlijke en verstandige jongen.
Daniele’s moeder, Annamaria, gaf mij dezelfde uitleg als het kind. "Begrijpt u dat Bij de aanvang van het schooljaar voelde hij zich zo triest toen hij vernam dat zijn vrienden niet naar de middelbare school konden. Dat na vijf jaar alles zou veranderen, dat kwam heel hard aan."
Jij vertelde de Paus dus de waarheid. Wat zei hij hierop?
Daniele: "Oh", riep hij uit. Alsof hij wou zeggen: "Kijk deze kleine hier". Vervolgens legde hij me uit dat hij als kind helemaal anders was. Toen hij in de vierde klas zat keek hij ernaar uit om naar de vijfde te gaan en zo voort.
Wat voelde je onmiddellijk na je ontmoeting met de Paus? Is het niet de gewoonte van een Paus om een kind dichter bij hem te roepen…?
Daniele: Ik was blij, vooral omdat het zo onverwacht kwam. Ik beschouwde mezelf als de grootste geluksvogel, ik dacht plots ergens ver weg te zijn.
En nu rouwt de hele wereld om "de lachende Paus". De man die slechts 33 dagen Paus mocht zijn.
Daniele: Het is alsof ik een krop in mijn keel heb. Het is niet eerlijk dat een man als hij moet sterven. Maar…ja, ik voel mezelf nu nog gelukkiger omdat ik hem ontmoet heb, met hem heb gepraat, omdat hij mijn hand heeft vastgehouden. Alsof ik het allemaal heb gedroomd…
Vertel me eens, wat gebeurde er na de audiëntie, toen de grote, gelukkige menigte de Nervi- kamer verliet?
Daniele: Op zeker ogenblik begreep ik het allemaal niet meer. Heel wat mensen, ook heel wat buitenlanders, herkenden mij en raakten mij aan, alsof ik een miraculeus voorwerp was. Ik werd langs alle kanten vastgeklampt. Dan kwamen die van de radio, ze namen mij mee en ik kwam terecht op de plaats van waar "Il Gazettino di Roma" wordt uitgezonden.
Wat heb je gezegd op de radio?
Daniele: De indruk die ik had over de nieuwe Paus. Mijn God, het is vreemd om zo over hem te spreken nu hij niet meer in ons midden is. Ik zei dat hij aardig was, vriendelijk en dat hij van kinderen hield. Dat ik vanaf nu en altijd zal doen wat hij gevraagd heeft en ik heb alle kinderen aangeraden hetzelfde te doen.
In vertrouwen; waren dat jouw woorden of waren ze je ingegeven bij de radio?
Daniele: Euh….wel…ik heb gezegd wat ik te zeggen had.
Wat heb jij begrepen uit de toespraak van de Paus?
Niet wat nadien in de kranten is verschenen, maar wat jij het onthouden.
Daniele:Na de audiëntie heb ik geen enkele krant gelezen. Vandaag heb ik de titels gelezen, de speciale edities die verschenen zijn naar aanleiding van zijn dood.
De toespraak ging over liefdadigheid, het feit dat ons leven als een tocht is. Dat betekent dat je altijd verder moet, dat je vorderingen moet maken, net zoals met huizen: eerst een hut, daarna paalwoningen en dan hogerop naar de wolkenkrabbers.
En wat betekent liefdadigheid voor jou?
Daniele: Liefdadigheid… braaf zijn, geld geven voor de missies, gehandicapten en mensen in nood helpen; en liefdadigheid is ook bidden voor de Paus die ons heeft verlaten.
Daags na de audiëntie werd Daniele Bravo op school aanbeden door zijn vrienden. Misschien was er ook wel enige vorm van afgunst, van jaloezie. Toen vroeg een vriend, Alessandra, hem om een handtekening. Later wilden ook de 34 andere klasgenoten dat. Vrijdagochtend, 24 uur later, werd Daniele op school het onderwerp van nieuwsgierigheid, alsof er iemand van zijn familie overleden was. "Ik weet niet hoe het kwam", zegt hij. "Ik had steeds het gevoel dat er altijd wel iemand was die me zijn deelneming wou betuigen." Daniele’s ouders vernamen als laatsten de avonturen van hun zoon in het Vaticaan. Antonio Bravo en zijn vrouw Annamaria hebben een job in het onderwijs. Hij geeft er les in elektrotechnieken, zij werkt er op kantoor. Gewoonlijk zijn ze rond 14 uur weer thuis. Die dag, woensdag, toen de televisie reeds de beelden uitzond van de ontmoeting, toen er ook op de radio al werd gesproken over Daniele en de persagentschappen verslag uitbrachten over de dialoog tussen de Paus en de jongen, toen kreeg de Mevr. Bravo op haar kantoor een telefoontje van haar zoon. Annamaria Bravo vertelt:
"Dat hij me belde maakte mij al ongerust". Ik vroeg hem: "Daniele, wat is er gebeurd ?" Hij antwoordde: "Ik heb een groot probleem veroorzaakt." Ik was ongeruster dan ik liet merken. "Zeg me, wat scheelt er?" Hij vertelde me: "Wel eerst en vooral, ik heb met de Paus gepraat." En dan… "Ik ga veel te laat thuiskomen want ik ben bij de RAI." Ik dacht even dat ik gek werd. Het duurde vijf minuten eer ik het allemaal begreep. Nu, hij was ongerust omdat hij dacht een probleem te hebben omdat hij veel te laat zou thuis komen. Onze familie is namelijk gesteld op orde en stiptheid.
Daniele, als je de Paus een vraag had kunnen stellen, wat had je dan graag willen weten
Daniele: Ik denk… of hij in "pauselijke" woorden zou willen vertellen hoe hij zich voelde toen hij werd verkozen." (…)
Tijdens het gesprek zei de Paus iets over liefde… herinner je je dat misschien?
Daniele:Ja, dat herinner ik mij. Hij vroeg me of echt iedereen Jezus’ woorden "Bemin je naaste als jezelf" wel volgde. Of toch een uitspraak in die aard. En ik herinner me ook nog wat anders: aan het einde van de ontmoeting toen hij sprak tot de zieken, vertelde hij hen dat hijzelf acht keer in het ziekenhuis werd opgenomen en vier operaties had moeten ondergaan. Arme Paus… maar God heeft hem altijd geholpen. Deze keer, zonder één enkel ziekenhuis, in zijn bed – het was niet eens zijn eigen bed- na amper een maand."
Daniele, heb jij je eerste communie al gedaan?
Daniele: Nog niet. Ik volg voorbereidende catechese. Dat loopt over twee jaar en ik ga er tweemaal per week naartoe. In mei doe ik dan mijn eerste heilige communie en die wil ik opdragen aan de ziel van de overleden Paus.
Heb je op 26 augustus en de daarop volgende dagen de verkiezing van de nieuwe Paus en zijn aanstelling gevolgd via de televisie?
Daniele: Ja, ik heb geen enkele uitzending gemist. Ik had ook graag zijn eerste zegen ontvangen, maar niemand kon me vergezellen naar het Sint-Pietersplein, en toen heb ik maar alles gevolgd via de televisie.
Als iemand je toen had gezegd dat je binnen de maand met de Paus zou spreken…
Daniele: dan zou ik dat zeker niet geloofd hebben. Zoals ik zeker ook niet zou geloofd hebben dat hij ons snel zou verlaten.
We verlaten Daniele’s huis, een smal straatje nabij de Aureliastraat, om naar de overleden Paus toe te gaan in het centrum van het Christendom, de Clemenskamer. De kerkvader, in eeuwige rust, lacht niet meer, maar zijn gezicht is opgezwollen. Een triest, stil voorbijgaan. De opgetuigde erewachters. Langzaam wandelend nadert Daniele, in hetzelfde uniform dat hij een paar dagen eerder ook droeg. Nu verdringt hij zijn tranen niet meer. Hij bekijkt de kleur van het wassen gelaat en fluistert: "Zijn handen waren warm, zo warm…"
Daniele:Na de audiëntie heb ik geen enkele krant gelezen. Vandaag heb ik de titels gelezen, de speciale edities die verschenen zijn naar aanleiding van zijn dood.
